ROSES FOR ENGLISH GARDEN – GERTUDE JEKYLL ROZDZIAŁ XIV

OGRÓD RÓŻANY

W miarę tego jak nabieramy ochoty na prawdziwe ogrodnictwo i ogród z prawdziwego zdarzenia, zaczynamy się zastanawiać, jak można by godniej użyć naszych pięknych róż .Zaczynamy być niezadowoleni ze zwykłego ogrodu różanego, na ogół zorganizowanego w postaci szeregu koncentrycznych kręgów – rabat, umieszczonych na trawniku, często bez myśli przewodniej. Brak jest też projektu, który by ogród różany łączył z innymi częściami ogrodu w logiczną całość.

Na ogół widzimy wypełnianie ogrodu roślinami, bez ładu i składu, bez dążenia do osiągnięcia określonego efektu barwnego, brak jest jakiegokolwiek szlachetnego zamysłu. Ponieważ mamy bardzo dużo różnorodnego materiału roślinnego, to fakt ten, tym bardziej powinien zachęcać nas by uczynić ogrody różane piękniejszymi, by składały się nie tylko z samych róż. Wiele ogrodów różanych jest już bardzo rozbudowanych, ale tylko jako ekspozycja zwykłych rabat z różami. A jest przecież wiele sposobów , rozwiązań gdzie to róże zgadzają się z innymi roślinami, żyją radośniej i wyglądają lepiej. Najczęściej spotykamy grządki, łuki i altanki., ale to bardzo mało jak na całą gamę możliwości piękna ogrodu różanego. Ogród różany pomieści dużo więcej piękna niż tylko to co opisywaliśmy wcześniej.

Jeżeli chodzi o róże to mamy teraz do wyboru wiele gatunków i wiele z nich jest tak blisko ze sobą powiązanych przeszłością, tak że należy to wziąć pod uwagę . Przewidzieć to. Stąd piękna mleczno-biała rosa brunoni doskonały climbing, zamiast jakiegoś biednie rosnącego krzaka czy małego drzewa. Wiele z licznych nowych róż pnących będących potomstwem z innej himalayan rose zostało skrzyżowane z innym gatunkiem i jeszcze raz krzyżowano by uzyskać różne barwy i kształty.Wiele róż, nawet takich o których niejeden myśli jak o nieciekawych sztywnych krzakach jak np. szkockie dzikie róże rosa lucida i tym podobne czekają tylko na okazję by zarzucić swe pędy na górną krawędź muru oporowego, pokazać, że i one potrafią okazywać całkiem niespodziewane formy rozwoju i gracji, by potem spłynąć w dół ściany i swobodnie kwitnąć . Piękna i szybko rosnąca rosa wichuriana z jej czysto białym kwieciem i błyszczącym listowiem nie urośnie w górę bez podparcia by ozdobić festonem kwiatowym lico ściany. Zwracam uwagę amatorom szukającym nowości, że hodowcy każdego roku produkują nowe hybrydy z tej mającej duże zdolności adaptacyjne rośliny.

Przychodzi mi więc na myśl ,że ogród różany powinien być piękniejszy i bardziej interesujący niż był kiedyś. Mam nadzieję, że inni zrobią więcej użytku z wprowadzenia do niego pięknych roślin które tylko czekają by je właściwie zastosować.

Opiszę i częściowo zilustruję jak ja myślę, że ogród różany powinien być zrobiony, jak powinien wyglądać.

Zasady są podobne jak i w innych rodzajach ogrodnictwa. Do wyboru mamy dwa rozwiązania formalne i nieformalne. Oba sposoby powinny być stosowane. Jeżeli przejście jest zbyt gwałtowne, to zawsze lepszy jest ten sposób, który prowadzi do harmonijnego współistnienia. Piękno okazałych starych ogrodów włoskiego renesansu zostałoby pozbawione połowy ich dostojności i odarte niemal z całej ich poezji, gdyby pozbawić je otaczającej je roślinności, gąszczów zimozielonych i innych rodzimych roślin. Angielski ogród różany ,widzę z zachwytem również przy rodzimym lesie, ale nie za bardzo/ nie za blisko/ by nie obrabować róż ze słonecznych godzin przez padający cień i korzenie drzew.

Mój ogród różany, podąża za pochyłościami małej, płytkiej doliny albo jest tak ukształtowany. Dlatego jest tu miniatura lasu blisko domu. Lasu o ciemnych liściach, drzewa najlepiej wiecznie zielone, cis, cyprys, szkocka jodła. Podejście może być wprost albo pod kątem prostym. Na planie mamy pokazane bezpośrednie wejście ponieważ należy do domu o klasycznym stylu i z tego powodu zostanie potraktowane jako wewnętrzna przestrzeń ze schodami, balustradami i terasami i innymi akcesoriami w stylu samego domu.Dno małej doliny będzie trawnikiem pięknie utrzymanym, złamanym tylko przez szerokie schody i małe murki oporowe niezbędne do zmiany poziomu.Trawnik jakieś 10m.  szeroki; w każdym razie po stronie wzniesienia, balustrada wieńczy mur oporowy.Taras jest szeroki na około 24 stóp. Inny i wyższy mur oporowy wyrasta blisko poziomu leśnego kawałka ziemi.Tam nie ma tarasu i balustrady. Górna krawędź ściany jest chroniona przez rosnące z obu stron róże. Wiele róż wchodzi do części leśnej, pomiędzy drzewa podczas gdy róża rdzawa plącze się pomiędzy roślinami.Na poziomie trawnika jest wąska na stopę rabata , położona przy ścianie, gdzie na bardziej słonecznej stronie rosną delikatniejsze i niezbyt rosłe róże . Na terasach znowu są róże z obu stron balustrady, i przy murze oporowym.Balustrada nie jest okryta up or smothered with flowery growths ale tu i tam róże from above comes foaming/pieniąca się/ over its edge and falls over, …….owijając to cudownym całunem kwiatów i liści. Przychodzi mi do głowy, że te same róże powinny rosnąć niżej i trochę dalej, tak by stykały się /brały się za ręce/ i zbliżały do siebie.

Tak więc byłby spokój trawnika na dole, gdzie chłodna murawa przygotowuje oko przez naturalne prawa kontrastu. Bardziej wówczas dostrzegamy siłę kolorów i odcieni kwiatów. Silny albo czuły/delikatny/i tak samo działa chłodny zielony las, dając zewnętrzną oprawę obrazu. Żaden inny sposób nie przychodzi mi do głowy by lepiej/ w inny sposób/ wyeksponować widoki tych pięknych zgrupowań róż. Doskonale zaprojektowany i proporcjonalny ogród byłby całościowym obrazem urody i radości.Tam gdzie miejsce, otoczenie, zobowiązuje projektanta do większego sformalizowania, górny taras, ogród może być rygorystyczniej potraktowany. Las złożony z cisów lub cyprysów bardziej symetrycznie umieszczony. Z drugiej strony, starajmy się nie komplikować planu.

Jeżeli natomiast ogród różany ma być zrobiony na płaskiej przestrzeni, gdzie sztuczna zmiana poziomu ziemi jest niepożądana lub niemożliwa, to trzeba znaleźć inny sposób na uwydatnienie piękna róż i efekt ten dadzą nasadzenia ciemnych drzew i krzewów, tak zaplanowane by okalały to wszystko i dawały tło.

Plan pokazuje prosty schemat jak to jest urządzone. Centralna przestrzeń trawnika, ma rabaty różane w formie pokazanej.

Na zewnątrz są trawiaste alejki spacerowe za ciemnymi krzewami. Z czterech stron, trawiaste drogi wchodzą do ogrodu, podczas gdy zewnętrzny brzeg obsadzony jest różanymi rabatami połączonymi łańcuchami przechodzącymi od jednej kolumny różanej do drugiej.Krzewy róż prowadzone są w formie kolumny/spolszczeniem mógłby być pilar. Są trejaże ale nie ma słowa na określenie form kolumnowych. Może więc to być pilar/ i swobodnie rosnące grupy róż na przemian. Przy każdym zewnętrznym i wewnętrznym kącie projektu, będzie swobodnie rosnąć Ayrshire rose albo jeden z licznych teraz ramblerów w podobnych grupach. Każdy z nich przystroi część łańcucha po prawej i po lewej stronie podczas gdy pilar rose ubierze przestrzeń pomiędzy nimi.Tło ciemnych drzew jest tak ważne że wytrwale i z uporem to ciągle powtarzam z uporem maniaka. Każdy, kto widział Ayrshire Rose rosnącą swobodnie na tle cisu, doceni wartość ciemnych liści jako tła dla delikatnego /subtelnego/ rumieńca białej róży/rosa alba/. Tak samo jest z ogrodem różanym jako całością.

Sens takiego postępowania jest dobrze znany w innych rodzajach ogrodnictwa, ale mając do czynienia z delikatnymi kolorami tak wielu róż, ma to szczególne znaczenie. Należy pamiętać ,że ogród różany nigdy nie można nazwać wybornym. To nieodpowiednie określenie. Nawet w upojeniu wpływem róży, kiedy jest ona w pełni kwitnienia, kiedy najwyraźniej czułeś czar i rozkoszne piękno róż, czy z całej sceny, albo z jakiegoś zachwycającego detalu albo zdarzenia albo każdego pojedynczego kwiatu.

Wyborność błyskotliwego kwiatu, trafność urządzenia, dla innych roślin i innych części ogrodu jest niezwykle ważna. Tu nie chcemy mieć umysłu zakłócanego. Nic nie może odrywać nas od piękna i zachwytu z róż. W wielu ogrodach różanych, starego niezadawającego typu, widać inne rodzaje ogrodnictwa, albo jakiś daleki widok, albo powóz na drodze , albo inny rozpraszający motyw, który obrabowuje róże z zupełnego i niepodzielnego podziwiania ich czaru i wtedy nie możemy im poświęcić całej uwagi. Jeżeli mamy płaską przestrzeń otoczoną murem bez tej niezbędnej ciemnej ściany lasu , lepiej nie mieć róż na ścianach ale ubrać je raczej ciemną zielenią .Dobroczynne oddziaływanie sąsiednich ciemnych drzew może być dostrzeżone na obrazie z różanymi łukami. Jakiekolwiek drzewa o ciemnych liściach służą dobrze jako tła róż, jak też szarawy ton pospolitego jałowca ,albo też rośliny o bogatszych zieleniach jak tuja albo cyprysik czy cis .

Na tych niewielu stronach książki , nie jest możliwe rozważyć choćby setną część wielu różnych okoliczności , przypadków i uwarunkowań występujących w innych ogrodach. Każde miejsce ma swój własny charakter. Przy wyborze miejsca pod ogród różany, trzeba i należy brać pod uwagę warunki miejscowe. Wybór terenu pod ogród różany koniecznie powinien być warunkowany przez naturalne warunki miejsca.

Ostatnia ilustracja pokazuje rabatę różaną zrobioną właśnie pod ścianą tarasu. Ziemia na prawo opada też ostro ale pozwala na spacer bez potrzeby budowania muru oporowego poniżej. Tu również jest najwyraźniej widać wartość ciemnych zimozielonych drzew powyżej.

Pozwoliłem sobie tym razem przedstawić, tłumaczenie XIV rozdziału zatytułowanego Ogród Różany z książki zatytułowanej ROSES FOR ENGLISH GARDEN autorstwa Gertrudy Yekyll.